Ik ben in mijn werkzame leven geruime tijd directieadviseur geweest op het gebied van automatisering en informatiebeveiliging. Ik leverde gevraagd en ongevraagd advies aan de directeur en die nam mij altijd serieus. Ik zorgde ervoor dat mijn rapporten begrijpelijk opgesteld waren en begonnen met een resumé, bestaande uit een korte uiteenzetting van het probleem en mijn bijbehorende advies. Bijna al mijn adviezen werden opgevolgd, de directeur vertrouwde op mijn kennis en ervaring. We hebben daardoor samen mooie resultaten geboekt, er was wederzijds respect, ik vond het een mooie tijd vol avontuur en ik vond die tijd ook buitengewoon prettig en leerzaam. Elke werkdag was ik bezig met mij te verdiepen in problemen en het analyseren van de bijbehorende oorzaken en de uiteindelijke vraag: is er iets aan te doen, zo ja, wat is de oplossing, zo nee, wat zijn de consequenties. Ik maakte gebruik van mijn analytische vermogen en mijn brede kennis en ervaring.
Maar stel nu dat de directeur al mijn adviezen niet opgevolgd zou hebben of, erger nog, niets van zich had laten horen, nooit bereikbaar was, de deur dichthield, mij meed, mijn e-mail niet beantwoorde. Ik zou in zo’n situatie meteen om overplaatsing vragen en niets meer doen, maar gelukkig was dat toen niet het geval, integendeel. We bundelden de krachten door de invloed en status van de directeur en mijn persoon als bron van kennis en ervaring.
Mijn intenties zijn altijd zuiver; ik doe dingen zonder kwade bedoelingen of om iemand pijn te doen, ik besta om de ander van dienst te zijn. Ik kijk altijd terug op mijn leven en vraag mij dan af wat ik voor de ander heb kunnen betekenen.
Het is mij heel veel keren overkomen dat mijn goede en goed bedoelde raad met grote achterdocht werd bejegend en juist het tegengestelde werd gedaan. Ga hier linksaf, want de weg rechtdoor is afgesloten. Oh ja? We gaan rechtdoor.
Ik heb zeven jaren lang bij een overheidsinstantie gewerkt onder een chef die een minachting had voor alle medewerkers die in functie onder hem waren geplaatst. Hij kon het niet hebben dat zijn ondergeschikten meer kennis en ervaring hadden dan hij en negeerde daarom alle adviezen van zijn ondergeschikten. Uiteindelijk ging het goed fout en werd hij uit zijn functie gezet. Ik heb ooit bij een vergadering tegen hem gezegd dat het zo vervelend is om steeds gelijk te moeten krijgen. Via een headhunter ben ik in dienst van een bedrijf gekomen die mijn kennis en ervaring wel op prijs stelde, het was ineens een andere wereld voor mij; eindelijk nam iemand iets van mij aan.
Ik heb me een tijd lang afgevraagd waaraan het zou kunnen liggen dat niemand iets van mij aannam. Ik legde die vraag eens aan een vriend voor en die zei: neem van mij aan dat het echt aan de ander ligt en niet aan jou. Het werd me ineens duidelijk, de onwetendheid van de ander en het besluit van de ander om mijn advies in de wind te slaan hadden niets met mijn advies op zich te maken, de ander heeft de keuze om er iets mee te doen of niet. Ik kan en mag mijzelf daarover geen verwijten maken. Maar daartegenover heb ik ook de vrijheid om mijn weg te gaan en mijn conclusies te trekken als iemand mijn adviezen niet wenst op te volgen.
Bij alle gevallen dat mijn voorspellingen juist bleken deed het me pijn te moeten vernemen dat dingen misgingen en mijn raad niet werd opgevolgd, daarbij was het in veel gevallen zelfs gevraagd advies.
Ik heb verschillende koren, die op het randje van de van de afgrond balanceerden, gered van ondergang omdat ik liet zien dat vertrouwen positief kan werken en aangezien er toch niets te verliezen was werden mijn adviezen zonder probleem overgenomen en bloeide het koor weer op. Maar in de meeste van die gevallen bloeide ook de arrogantie van bepaalde bestuursleden weer op die vervolgens terugvielen op de werkwijze die tot de ellende hadden geleid. Ik heb vaak geprobeerd ook daarin advies te geven door de interactie tussen koor en bestuur in beeld te brengen en een spiegel voor te houden. De koorleden komen niet naar een repetitie om door een bestuurslid afgeblaft te worden, ze komen voor gezelligheid.
Een koorbestuur staat in dienst van het koor, dienstbaarheid is de sleutel, niet macht en status. Leden van een bestuur en van commissies zijn ook gewoon koorleden. Een voorzitter is voorzitter van het bestuur, is meestal woordvoerder van het koor, maar is niet de ‘baas’ over het koor. Ik heb dat laatste ooit eens tegen een ‘voorzitter’ gezegd en die was daarop zwaar beledigd. Hij was voorzitter van een paranoïde bestuur dat op zeker moment absolute gehoorzaamheid van de dirigent, en dat was ik, eiste. Dat ging natuurlijk heel snel mis en na een agressieve uitbrander van de ‘secretaris’ aan mijn persoon vlak voor een repetitie nam ik op staande voet ontslag. Dat bestuur werd geplaagd door een hevige vorm van arrogantie en bijbehorend paranoïde gedrag, het schoolvoorbeeld van hoe het niet moet, ik heb me er nooit meer laten zien. Je maakt nog eens wat mee als dirigent. Het is trouwens ongelofelijk dat een directeur van een enorme organisatie zich tegenover mij als adviseur zich als gelijke opstelde en bestuursleden van een amateurvereniging zich opstelden als ver boven mij aangestelde dictators.
Ik weet nogal veel van organisatie. Ik heb grote projecten geleid van de initiatie tot en met de dechargeverlening. Ik heb het meegemaakt dat ik als dirigent aan een bestuur advies gaf op het gebied van organisatie en dat dat bepaald niet op prijs werd gesteld. Het blijkt dan dat men zich niet wil laten adviseren, zelfs niet nadat ik uitlegde wat mijn achtergrond is. Een dirigent mag in dat beeld alleen verstand van muziek hebben en niet van iets anders. Heel eenvoudige zaken liepen op die manier vreselijk fout. Ik stond erbij en ik keek ernaar.
Het is dus de ander die mijn advies niet opvolgt en dat is niet aan mijn advies te wijten; ik verwijt het mijzelf ook niet, maar het bedroeft mij wel heel vaak.
